Een goede foto heeft alles te maken met een goede belichting. Die geeft namelijk de sfeer weer die je ervaart op het moment dat je de foto neemt. De belichting wordt bepaald door het samenspel van het diafragma, de sluitertijd en de lichtgevoeligheid (ISO). In dit artikel lees je wat er precies wordt bedoeld met de lichtgevoeligheid en hoe je hier handig gebruik van maakt.
De term ISO geeft aan hoe snel de sensor in jouw camera reageert op het licht dat door de lens op de sensor valt. In de automatische stand schakelt jouw camera automatisch over op de meest geschikte lichtgevoeligheid, maar in sommige situaties kun je handig gebruik maken van de ISO-waarde door deze zelf in te stellen.
Wat kun je met die ISO-waarde?
Wanneer je in een omgeving met weinig licht uit de hand wilt fotograferen, en flitsen is geen optie, kun je kiezen voor een hogere ISO-waarde. Denk bijvoorbeeld aan fotograferen in een kerk. Ook wanneer je een statief gebruikt en een hoge sluitertijd nodig hebt, bijvoorbeeld wanneer je een bewegend onderwerp wilt fotograferen onder slechte lichtomstandigheden, kun je de ISO-waarde opschroeven. Zo kun je toch die gewenste foto maken!
Wanneer je de ISO-waarde verhoogt, wordt de sensor van je camera ‘lichtgevoeliger’. Vandaar dat er wordt gesproken over lichtgevoeligheid. Hoe hoger de ISO-waarde, hoe minder omgevingslicht je nodig hebt om uit de hand te kunnen fotograferen. Dit kan dus handig zijn wanneer je geen flitser wil of kan gebruiken, maar helaas kleven er ook nadelen aan het verhogen van de ISO-waarde. En die komen je foto’s meestal niet ten goede.
Het grootste nadeel van een (te) hoge ISO-waarde is ruis. Dit betekent een verkleuring van de foto, met name in de donkere vlakken. Omdat er lichte pixels tussen de donkere pixels zitten, wordt het kleurverloop minder mooi. Ook bevat de foto minder kleur waardoor de foto er mat uitziet. Moderne camera’s kunnen echter zelfs bij een ISO-waarde van 800 nog kwalitatief goede foto’s opleveren.
Toch is het heel handig dat je met de ISO-waarde kunt spelen, omdat je hiermee de instellingen van de sluitertijd en het diafragma kunt compenseren. Net als bij het wijzigen van de sluitertijd of het diafragma kun je ook met ISO waarde een ‘stop’ winnen of verliezen. Zo betekent elke stap naar rechts (100, 200, 400, 800, 1600, 3200) 1 stop extra licht en voor elke stap naar links lever je een stop licht in. Dus als je je diafragmawaarde vergroot van bijvoorbeeld 4 naar 5.6 kun je dat compenseren met een verhoging van de ISO waarde van 200 naar 400. Datzelfde principe geldt voor de sluitertijd.
Wist je dat ISO staat voor International Organization for Standardisation? Dit betekent dat de ISO-waarde een wereldwijde standaard is voor lichtgevoeligheid. De sensoren van alle merken en type digitale camera’s zijn dus precies even gevoelig voor licht met bijvoorbeeld een ISO-waarde van 100.