Fotograferen op de automatische stand gaat vaak prima, maar wat is er fijner dan helemaal zelf kunnen bepalen hoe je foto’s eruit komen te zien? Hiervoor moet je eerst meer begrijpen van de drie belangrijkste onderdelen van je camera: het diafragma, de sluitertijd en de lichtgevoeligheid. Wat er ook alweer precies met deze termen wordt bedoeld en wat je ermee kunt, lees je in deze korte (opfris)cursus!

Diafragma
Het diafragma is het onderdeel van je camera dat bepaalt hoeveel licht de film of digitale sensor bereikt. Hiermee bepaal je hoeveel scherptediepte er in je foto zit. Het diafragma bevindt zich in de lens van je camera en bestaat uit lamellen. Naarmate de lamellen verder naar binnen schuiven, wordt de opening kleiner. Deze opening wordt gemeten met het f-getal.

Hoe hoger het f-getal, hoe kleiner het diafragma. Hoe kleiner dus ook de opening en hoe minder licht er op de sensor valt. Hierdoor neemt de scherptediepte in je foto toe; je foto is in zijn geheel scherp. Wanneer je dus een onderwerp fotografeert met een hoog f-getal (klein diafragma) zal die van voor tot achter scherp zijn. Een onderwerp fotograferen met een laag f-getal zal alleen een scherp onderwerp opleveren met een onscherpe achtergrond. Zie onderstaande foto.

Sluitertijd
De sluitertijd van de camera bepaalt hoeveel licht er op de sensor valt en dus ook hoeveel detail je in een foto ziet. Als er veel licht is, hoeft de sluiter maar een fractie van een seconde open te zijn. Maar als er minder licht is, kan het nodig zijn om de sluiter langer – soms zelfs enkele seconden – open te laten staan. In die gevallen kun je niet zonder statief.

De sluitertijd wordt uitgedrukt in waarden als 1000, 640, 250, 20. Dit betekent eigenlijk 1/1000 seconde, 1/640 seconde etc. Hoe hoger het getal, hoe sneller de sluiter weer dicht gaat en hoe minder licht er op de sensor valt. Wanneer je de sluitertijd handmatig instelt, kun je veel creatieve effecten bereiken. Zo kun je bewegende onderwerpen ‘bevriezen’ of ze juist benadrukken. Zie onderstaande foto waar is gekozen voor een lange sluitertijd.

Lichtgevoeligheid
De lichtgevoeligheid wordt uitgedrukt in ISO. Simpel gezegd maakt een hogere ISO waarde de sensor gevoeliger voor licht, waardoor er minder licht nodig is om een tafereel vast te leggen. Vooral handig als het ergens donker is en je geen flitser wilt gebruiken. Met een hogere ISO stand kun je dus toe met een kortere sluitertijd of met een kleinere diafragma opening. Een bijkomstigheid is dat je dan dus geen statief nodig hebt. Nadeel is dat je zo meer risico loopt op korrelige foto’s, oftewel ruis.

Samenspel
Het diafragma, de sluitertijd en de lichtgevoeligheid zijn direct met elkaar verbonden. De uiteindelijke belichting op de foto wordt dus bepaald door een samenspel van deze drie instellingen. Daarom zijn de mogelijkheden eindeloos en heel leuk om mee te experimenteren wanneer je echt creatieve foto’s wilt maken!